روزه حرامروزههای حرام سیزده قسم است که در زیر می‌آید. ۱ - روزه‌های حرام۱- روزه عید فطر (اول ماه شوال)؛ ۲- روزه عید قربان (دهم ذی الحجة)؛ ۳- روزه یوم الشک به نیت رمضان (یعنی: روزی که معلوم نیست آخر شعبان است یا اول رمضان)؛ ۴- روزه ایام تشریق (یازدهم، دوازدهم و سیزدهم ذی الحجّة) برای کسی که در منا باشد، اگر چه حج نگزارد؛ ۵- روزه وفا به نذر معصیتی؛ یعنی: نذر کرده باشد که اگر موفّق به انجام فلان حرام یا ترک فلان واجب شود، مثلا" یک روز به عنوان شکرانه آن گناه، روزه بگیرد، ولی اگر به عنوان مجازات بر خودش باشد، تا این که این روزه مقدمه ترک معصیت باشد اشکالی ندارد. ۶- روزه سکوت؛ یعنی روزه بگیرد که سخن نگوید. ۷- روزه وصال؛ یعنی روزه یک شبانه روز یا یک شب و دو روز بدون افطار در شب. ۸- روزه مستحبی زن با نهی شوهر از آن؛ ۹- روزه مستحبی مملوک (غلام یا کنیز) با نهی مالک از آن؛ ۱۰- روزه مستحبی فرزند در صورتی که موجب ناراحتی پدر و مادر باشد؛ ۱۱- روزه مریض و هر کسی که روزه برایش ضرر دارد؛ ۱۲- روزه مسافری که روزه اش صحیح نیست؛ ۱۳- روزه دهر؛ یعنی در تمام روزهای سال، حتی در روزهای عید فطر و قربان هم روزه باشد. فقهای اسلام کیفیت و شروط مفطرات و کفاره روزه، احکام روزه قضا و روزه مسافر را نیز در کتاب صوم توضیح داده‌اند. ۱.۱ - دیدگاه امام خمینینظر امام خمینی درباره روزه‌های حرام، مطابق تحریرالوسیله عبارت است از: ۱.۱.۱ - روزه دو عیدروزه در عید فطر (اول شوال) و عید قربان (دهم ذوالحجة) حرام است. ۱.۱.۲ - روزه روز سی‌ام شعباندر روزی که انسان نمی‌داند آخر ماه شعبان است یا اول ماه رمضان، روزه به نیّت ماه رمضان، حرام است. ۱.۱.۳ - روزه ایام تشریقروزه در ایام تشریق (یازدهم، دوازدهم و سیزدهم ذیحجه) برای کسی که در منی است چه اشتغال به اعمال حج داشته باشد یا نداشته باشد، حرام است. ۱.۱.۴ - روزه وفاء به نذر معصیتروزه گرفتن برای وفای به نذر معصیت، حرام است و سر حرمت آن این است که «رجحان متعلق نذر، شرط انعقاد آن است و نذر معصیت به همین جهت منعقد نمی‌شود؛ و محقق است که عنوان وفای به نذر، عنوان قصدی است و تحقق آن بدون قصد وفاء ممکن نیست لذا روزه گرفتن به این قصد (قصد وفای به نذر) واجد هیچ مزیتی نخواهد بود و انجام آن به جهت اینکه موجب تشریع می‌شود مشروع نیست. [۶]
فاضل لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة، ج۸، ص۳۳۶، قم، مرکز فقه الائمه الاطهار (علیه‌السّلام)، ۱۳۸۱.
۱.۱.۵ - روزه سکوتروزه سکوت به این معنی که نیّت روزه سکوت و حرف نزدن نماید، اگرچه در بعضی از روز باشد (حرام است) ولی اگر بدون نیّت، اگرچه تمام روز را سکوت کند، مانعی ندارد. و دلیل حرمت روزه سکوت آن است که اموری که امساک از آن واجب است معین و مشخص است و سکوت از آن‌ها نیست، پس اگر کسی سکوت را همانند آن‌ها قصد کند غیرمشروع بوده و حرمت تشریعی تحقق پیدا می‌کند. [۸]
فاضل لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة، ج۸، ص۳۳۶، قم، مرکز فقه الائمه الاطهار (علیه‌السّلام)، ۱۳۸۱.
۱.۱.۶ - روزه وصالبنابر اقوی روزه وصال (که حرام است) اعم است از اینکه یک روز و شب را تا سحر، نیّت کرده روزه بگیرد یا دو روز و یک شب را، ولی اگر افطارش را تا سحر یا تا شب بعد بدون نیّت روزه تاخیر‌اندازد مانعی ندارد، اگرچه احتیاط (مستحب) ترک آن است، و علت حرمت روزه وصال، دلالت آیه شریفه (ثُمَّ اَتِمُّوا الصِّیَامَ اِلَی اللَّیْلِ) بر وجوب اتمام روزه تا شب است و بعد از شب، خوردن و آشامیدن تا فجر مجاز است، پس اگر شب جزء قرار داده شود غیرمشروع است. [۱۱]
فاضل لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة، ج۸، ص۳۳۷، قم، مرکز فقه الائمه الاطهار (علیه‌السّلام)، ۱۳۸۱.
۱.۱.۷ - روزه زن با نهی شوهرچنان که احتیاط آن است که زن بدون اذن شوهر روزه مستحبی نگیرد، بلکه درصورتی‌که روزه مزاحم حق شوهرش باشد، بلکه اگر شوهر او را از روزه گرفتن نهی کند مطلقاً (چه مزاحمت با حق شوهر داشته باشد چه نداشته باشد) نباید این احتیاط را ترک کند. ۲ - پانویس
۳ - منبع• های آشنایی با ابواب فقه، ص۵۷. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |